فناورى نانو می تواندساخت و تولید موادى در مقیا سهاى کوچک (درحد نانو) را به عهده گیرد که در علم دندان پزشکی مورد استفاده قرار گرفته و به پایدارى و استحکام دندا نها کمک نمایند. با توجه به امکان دستکارىدر عمده خواص مواد به کمک فناورى نانو،می توان به ساخت محصولات باکیفیت تر و بهره ورى بیشترامیدوار بود. این یک ایده نوین در جهت پیشرفت علم دندان پزشکى و فناورى نانو در کنار یکدیگراست.
استفاده از نانو ذرات در ترمیم دندان
زیبایی امروزه در دندانپزشکی ترمیمی جایگاه ویژه‌ای دارد و استفاده از نانوذرات در این راه ایده‌آل به نظر می‌رسد. زیبایی زیاد به خصوص که دارای کاربردی راحت و سریع نیز است، مهمترین ویژگی آنها محسوب می‌شود.
از جمله مزایای استفاده از نانوذرات در ترمیم دندان‌ها می‌توان تولید پرکننده‌ها با جلای بالا، حداقل زمان جلا دادن، پایداری و مقاومت مواد نسبت به ضربات مکانیکی، کمترین چسبندگی به ابزارها و امکان دقیق تطابق رنگ را نام برد.در ادامه به عنوان نمونه کاربرد نانو ذرات رادر محصولات تعدادی از شر کت ها بیان می کنیم.
شرکت 3M نانو کامپوزیتی به نام Filtek Supreme تولید می‌کند که در ترمیم دندان‌ها کاربرد دارد. این کامپوزیت دارای 3 ویژگی برجسته است که مورد توجه دندانپزشکان و مریض‌ها قرار گرفته که استفاده راحت، زیبایی منحصر به فرد، کیفیت بالا از مزایای آن است. این محصول به 3 شکل کیت مقدماتی (افراد تازه‌کار)، کیت افراد حرفه‌ای و کیت کامل محصولات عرضه می‌شود.
شرکت Altairدارای فناوری منحصر به فردی در تولید مواد نانوکریستالی در سطح وسیع با کیفیت بالا و قیمت مناسب است. این شرکت موفق به تولید نانوذرات اکسید زیرکونیوم شده که از جهت کاربرد در دندانپزشکی این ذرات دارای استحکام بالا و شفافیت نسبت به نور بوده ولی مانع از عبور اشعه ایکس می‌شود و لذا در مواردی که دندانهای پر شده با اشعه UV معالجه می‌شوند، بسیار مناسب است.
نانوذراتی که در شرکت کره‌ای Sukgyung تولید می‌شوند دارای کاربردهای وسیع و کارایی بالا هستند. DM یک سیلیکاژل بسیار خالص است که به روس سل-ژل در این شرکت تولید می‌شود که ذرات آن به هم نمی‌چسبند و بدون تخلخل و دارای وزن حجمی بالا هستند.DM برای مصارف انسانی بی‌ضرر بوده و آمیزش پذیری بالایی با رزین‌های با کارایی بالا دارد. با توجه به این ویژگی‌ها، امکان استفاده از این مواد در دندانپزشکی به عنوان پرکننده فراهم شده است.
گروه Nanoproducts محصولی با نام تجاری PurNano از نانوذرات سیلیکونی تولید کرده است که در صورت استفاده در نانو کامپوزیت‌های دندانپزشکی، باعث سختی بیشتر، قدرت خمش افزایش یافته، شفافیت و ایجاد ظاهری جذاب‌تر می‌شوند. به علاوه استفاده از این نانوذرات میزان شکنندگی مواد پرکننده را به اندازه 50 درصد کاهش می‌دهد.
Amazon نام کامپوزیت سرامیکی است که محصول شرکت آمریکایی Medidenta است. این کامپوزیت سرامیکی حاوی نانو و میکروذرات هیبریدی سرامیک است. ادعا شده است این کامپوزیت توانسته است که زیبایی، دوام و خواص فیزیکی مواد هیبریدی را با خاصیت جلاپذیری میکروفیل‌ها همراه سازد. درجات متغیر کدورت این فرآورده امکان ایجاد رنگ مشابه دندان طبیعی را فراهم می‌سازد.
از جمله مزایای استفاده از نانوذرات در ترمیم دندان‌ها می‌توان تولید پرکننده‌ها با جلای بالا، حداقل زمان جلا دادن، پایداری و مقاومت مواد نسبت به ضربات مکانیکی، کمترین چسبندگی به ابزارها و امکان دقیق تطابق رنگ را نام برد
شرکت Pentron تولیدکننده یک نانوکامپوزیت به نام Sculpture است. از این نانوکامپوزیت می‌توان در انوع ترمیم‌های دندانپزشکی بدون استفاده از آلیاژهای فلزی استفاده کرد. این کامپوزیت نانوهیبریدی باعث جلاپذیری و زیبا شدن کامپوزیت‌های میکروفیل شده و باعث تقویت، استحکم، کاهش سایش و افزایش مقاومت در برابر زنگ‌زدگی کامپوزیت هیبریدی می‌گردد. POSS نام ماده‌ای سیلیکونی دیگر است که بر اساس نانوتکنولوژی در این شرکت ساخته شده است و باعث بهبود خواص گرمایی و مکانیکی پلیمرهای رایج می‌شود و لذا از آن به راحتی در طی فرآیند تولید پلیمرها به صورت مستقیم می‌توان استفاده کرد. از این ماده می‌توان به عنوان جایگزین مواد با پایه هیدروکربنی یا مواد افزودنی با وزن حجمی کم در پلاستیک‌های رایج استفاده کرد.
این مواد دارای سازگاری زیستی، قابلیت بازیافت، عدم احتراق و قیمت مناسب هستند. Simile نام محصول دیگر این شرکت است. این نانوکامپوزیت نیز دارای مزایای متعددی است. به دلیل داشتن نانوفیلرها در اثر استفاده از این کامپوزیت سطوح صافتری ایجاد می‌شود که امکان جلاپذیری آنها بیشتر است.از طرفی به دلیل داشتن نانوفیلرها جلای بیشتری با مصرف آن ایجاد می‌شود. خواص فیزیکی مناسب جهت کاربرد در قسمت های خلفی ،فرسایش کمتر جهت انجام ترمیم های درازمدت ،سائیدگی کمتر ،عدم چسبیدن به وسایل جهت راحتی کار ،عدم سفت شدن در صورتی که کنار گذاشته شود ،زیبایی فوق العاده و طبیعی از دیگر مزایای این محصول است.
تجدید حیات دندانهای پوسیده با فناوری نانو
محققان به وسیله فناوری نانو این امید را ایجاد کرده اند که می توان به دندان مشکل دار و مرده حیاتی دوباره بخشید. گروهی از محققین با ساخت ماده ای نرم ومشابه پالپ از جنس نانو مدعی شده اند به جای استفاده از روش های مرسوم می توان با پر کردن دندان با پالپ جدید دندان را ترمیم نمود.
محققین در Regenerative endodontics همچنین با نوعی جدید از دنتال فیلم در ابعاد نانو می گویند می توان در فرایند کانال تراپی به نتایج فوق العاده ای دست یافت و دندان را به زندگی مجدد برگرداند. به گفته نادیا جسیل از محققان این پروژه با این روش از تخریب دندان میلیون ها نفر در دنیا می توان جلوگیری نمود. در طول معالجه دندان، پزشک پالپ معیوب را بر می دارد اما اگر بتوان به جای برداشتن پالپ آنرا با پالپ نانویی عوض کرد، آنوقت انقلابی بزرگ در دندان پزشکی بوجود می آید.
دانشمندان از ترکیب ماده ای بنام آلفا ملانوسیت Alpha-MSH یا هورمون محرک با نوعی پلیمر که خاصیت جنگندگی با باکتری را داراست به ماده جدید دست یافته اند.این ماده جدید نوعی پالپ مصنوعی با همان ویژگی طبیعی است. نانو فیلم حاصل از این فناوری نیز که دارای آلفا ملانوسیت است، می تواند در تجدید حیات دندان آسیب دیده کمک فراوانی نماید و حتی روش کانال تراپی و فرایند آنرا کاملا تغییر دهد. در واقع دورن پالپ فیبروبلاست است که میکروبی شده و باعث تخریب در دندان می شود. ماده ساخته شده نیز به ترمیم و محافظت دائمی از پالپ بر می خیزد.
کانال ریشه فضایی درون دندان است که به قسمت نرم آن پالپ می گویند.پالپ در واقع سیستم عصبی و رگهای خونی را شامل می شود که هرنوع آسیبی (مانند شکستن دندان و ...)که بدان برسد باکتری می تواند دورن آن رشد و نمو کرده و میکروب خود را در آن توسعه دهد. باکتری منجر به عفونت شده و اگر درمان نشود کل دندان را مورد تهدید قرار می دهد. به طور معمول کانال تراپی ریشه خالی کردن درون دندان از میکروب و باکتری ها و محتویات آسیب رسان ومهر و موم کردن آن با ماده ای سخت است تا از نفوذ میکروب در آینده جلوگیری شود. در طول سالیان گذشته هر نوع دندانی که از قسمت پالپ خراب شده و یا آسیب می دیده پالپ آن کشیده می شده و مابقی دندان سر جای خود باقی می مانده است.
کانال ریشه چیست؟ "کانال ریشه" فضایی درون ریشه دندان است که درون آن پالپ وجود دارد. محتویات کانال ریشه و تاج دندان را پالپ می گویند. پالپ دندان محتویات درون دندان را می سازد.البته این قسمت پالپ روزگاری در دوران جنینی یا ابتدای زندگی تمام قسمتهای دندان شانل مینا و عاج را ساخته است و خود اکنون درون عاج محصور شده است. محتویات پالپ دندان عبارتند از: رگهای خونی ,لنف و اعصاب مختلف, مایع میان بافتی. عصب دندان تنها یکی از اجزای پالپ می باشد ولی ظاهرا برای بیماران تمام محتویات کانال می باشد.پالپ دندان به دو قسمت تاجی و ریشه ای تقسیم می شود. وظایف پالپ عبارت است از :تغذیه دندان, انتقال حس دندان و مهمتر از همه ساخت و رسوب دادن نسوج دندانی که البته این آخری تا آخر عمر ادامه دارد.دقیقا به همین دلیل است که پالپ سن جوانی بسیار وسیع تر از پالپ در سنین بالا است که این نیز به دلیل رسوب پشت سر هم عاج در طول پالپ می باشد که رفته رفته حفره پالپ را کوچکتر می کند. اصولا هر فرایندی که باعث از بین رفتن و به اصطلاح درگیر شدن پالپ در فرایند نکروز می شود نیاز به روت کانال تراپی را نیز به دنبال خواهد داشت.حال این علت می تواند پوسیدگی باشد و یا حتی دندانهایی وجود دارند که دچار پوسیدگی نیستند ولی به دلیل تروما و یا علل نامعلوم پالپ دندان فرایند انهدام را طی می کند و این نیز محیط میکروبها را مهیا نموده و عفونت دندانی آغاز می شود در این شرایط است که باید محتویات کانال خالی شده و طوری مهر و موم شود که میکروبها نتوانند به آن محیط نفوذ کنند
