پلاستیک های زیست تجزیه پذیر (biodegradable) پلاستیک هایی اند که در محیط طبیعی هوازی (کومپوستی) و بیهوازی (زیر خاک) قابل تجزیه اند. تجزیه پلاستیک های زیستی با فراهم کردن شرایط محیطی برای میکروارگانیسم ها در راستای سوخت و ساز ساختار مولکولی فیلم های پلاستیکی برای تولید یک ماده هوموس مانند که برای محیط زیست نسبتاً بی خطر است ممکن می شود.
پلاستیک های زیست تجزیه پذیر به طور معمول به دو فرم تولید می شوند: قالبگیری تزریقی (جامد، 3 بعدی)، به طور معمول به شکل ظروف یک بار مصرف غذا، و فیلم های پلاستیکی که به طور معمول در بسته بندی میوه های ارگانیک و کیسه های جمع آوری برگ و خرده های چمن کوتاه شده و کودهای کشاورزی استفاده می شود.
پلاستیک ذرت (PLA) از اسید لاکتیک حاصل از تخمیر نشاسته ذرت تشکیل شده است و می تواند در دامنه گسترده ای از محصولات از جمله لیوان های یک بار مصرف، کیسه ها و کارت های اعتباری استفاده شود. پلاستیک ذرت می تواند جایگزین استفاده از PET و PVC سمی شود و با مواد دیگر در زمینه قیمت و مشخصات رقابت کند.
انحلال PLA و PHA با امکانات صنعت کومپوست سازی که در رطوبت بالا به مدت 60-45 روز انباشته می شوند صورت می گیرد. لاکتیک اسید باقی مانده توسط میکروارگانیسم ها تجزیه می شود و به آب و دی اکسید کربن متلاشی می شود. با وجودی که دی اکسید کربن یک از گازهایی است که باعث گرم شدن زمین می شود اما پلاستیک ذرت %68 کمتر از پلاستیک های مواد نفتی گاز گلخانه ای تولید می کند.
قیمت پلاستیک های زیست
متاسفانه، تولید PLA و PHA به طور قابل توجه ای گرانتر است و هنوز موفق به جایگزینی گسترده با پلاستیک های سنتی نفتی نشده اند.
با وجودی که پلاستیک های زیست تجزیه پذیر در بازار 2 تا 10 برابر گرانتر از پلاستیک های سنتی اند اما از نظر محیط زیست شناسان قیمت ارزان پلاستیک های سنتی هزینه های واقعی استفاده از آنها را منعکس نمی کند چراکه اثرات زیست – محیطی آنها بسیار پرهزینه تر خواهد بود. برای مثال، هنگامی که ما یک کیسه پلاستیکی می خریم، برای جمع آوری و دفع آن بعد استفاده، هزینه ای پرداخت نمی کنیم. اگر این هزینه ها را به قیمت خرید آنها اضافه کنیم پلاستیک های سنتی گرانتر از پلاستک های زیست تجزیه پذیر تمام می شود و پلاستیک های زیستی در مقایسه به صرفه تر می باشند.
در این میان اگر خطرات ناشی از استفاده از ظروف یک بار مصرف در سرویس های توزیع غذا برای سلامت افراد و دورنمای هزینه های درمانی را هم به حساب بیاوریم بی شک پلاستیک های سنتی قابل رقابت با پلاستیک های زیستی نخواهند بود.
مقرون به صرفه سازی زیست تجزیه پذیر ها
اگر قیمت سد اصلی در استفاده از پلاستیک های زیست تجزیه پذیر باشد، پس راه حل در بررسی گزینه های کم هزینه تر در تولید آنها نهفته است. در استرالیا «مرکز تحقیقات تعاون» برای تولید غذای بین المللی و صنایع بسته بندی تلاش می کنند به طریقی از نشاسته پایه، که تولید آن ارزانتر است، در انواع مخلوط با پلیمرهای زیست تجزیه پذیر گران قیمت تر برای تولید انواع مختلف پلاستیک های انعطاف پذیر و سخت استفاده کنند.
فیلم های مالچ از پلاستیک های زیستی
فیلم های مالچ، به منظور پوشاندن زمین اطراف محصولات جهت کنترل رشد علف های هرز و حفظ رطوبت استفاده می شود. معمولاً کشاورزان از پلاستیک های پلی اتیلنی مشکی برای این منظور استفاده می کنند که بعد از برداشت، برداشته می شود و در حالیکه لایه سطحی هوموس خاک به آن چسبیده به محل های دفن زباله برده می شود. زمین های زراعی که از فیلم های مالچ زیست تجزیه پذیر برروی محصولات گوجه فرنگی و فلفل کپسیکوم استفاده کرده اند نشان داده اند که این فیلم ها مانند فیلم های پلی اتیلنی عمل می کنند اما با این تفاوت که به راحتی می توان پس از برداشت، در هنگام شخم زدن به خاک برگردانده شوند. استفاده از این فیلم های مالچ ساده تر و ارزانتر است، ضمن اینکه محتوای کربنی خاک را غنی تر می کنند و از فرسایش لایه سطحی خاک که در استفاده از پلاستیک پلی اتیلنی رخ می دهن نیز جلوگیری می کند.
گلدان هایی که می تواند آنها بکارید!
یکی دیگر از محصولات پلاستیکی زیست تجزیه پذیر گلدان های پلاستیکی است که از پلاستیک های تزریقی تولید می شود. به این ترتیب باغبان ها می توانند بدون نیاز به خارج کردن گل از گلدان، گلدان را مستقیماً در خاک بکارند. گلدان به دی اکسید کربن و آب تجزیه می شود.
یک المپیک- بازیافت %76 زباله
یک نمونه مثال زدنی از کاربرد پلاستیک های زیست تجزیه پذیر، موفقیت استرالیا در المپیک سیدنی برای بالا بردن میزان بازیافت زباله های تولیدی بود. طی این المپیک روزانه 660 تن زباله تولید می شد. از این میان %76 پلاستیک های جمع آوری شده بازیافت و تجزیه شد. علت این موفقیت استفاده از پلاستیک های زیستی برای بسته بندی و سرو غذاهای آماده و ساخت کومپوست از غذاهای دور ریخته شده بود به این ترتیب نیاز به صرف هزینه برای جداسازی زباله ها را مرتفع ساختند.
