مزایا و مضرات لامپهای کم‌مصرف
در اوایل دهه 80 میلادی با تولید لامپهای فلورسنت فشرده، تحول عظیمی در روشنایی ایجاد شد و به دلیل مصرف بسیار کمتر انرژی این لامپ‌ها نسبت به لامپهای رشته‌ای، به «لامپهای کم‌مصرف» شهرت یافتند.
لامپ کم‌مصرف نوعی لامپ فلورسنت است و شیوه کار آن به این صورت است که برخورد الکترون‌ها، اتم‌های جیوه داخل لامپ را برانگیخته و اشعه ماورای بنفش تولید میکند.
برخورد این اشعه نامریی با لایه فسفر پوشش داده شده روی سطح داخلی تیوپ، نور مریی ایجاد میکند که با تغییر فسفر می‌توان نورهایی با رنگ‌های گوناگون مانند سبز، زرد، سفید، قرمزو آبی ایجاد کرد.
مزایای لامپ های کم مصرف
- این نوع لامپ‌ها حدود 8 برابر بیشتر از لامپهای رشته‌ای عمر می‌کنند.
- اگرچه قیمت لامپ های کم مصرف نسبت به بقیه لامپ‌ها بیشتر است، اما با توجه به عمر زیاد و مصرف کمی که دارند، به‌ویژه برای مصرفکنندگانی که بیشتر از هزار کیلو وات ساعت در ماه مصرف می‌کنند، مقرون به صرفه‌ترند.
- لامپهای کم‌مصرف به میزان قابل‌توجهی سبب کاهش مصرف انرژی می‌شوند. این لامپ‌ها یک پنجم لامپهای رشته‌ای، انرژی الکتریکی مصرف می‌کنند.
مضرات لامپ های کم مصرف
نور لامپهای فلوروسنت در طولانی مدت ممکن است موجب مشکلات زیر شود:
- خستگی زودرس
- افسردگی
- ضعف و بی‌حالی
- از دست دادن تمرکز ذهنی
- کاهش راندمان یا بازده کاری
- افزایش تنش‌های روانی
سایر عوارض این لامپ ها در قسمت زیر آمده است:
1- کک و مک
لامپ های کم مصرف مهتابی اشعه های مضری دارند که باعث ایجاد کک و مک پوستی می شوند. استفاده از کرم های ضد آفتاب زیر نور لامپ های مهتابی در ممانعت از ایجاد کک و مک بسیار موثر است.از این رو باید تا حد امکان در برابر این نور قرار نگرفت و از کرم های ضد آفتاب برای محافظت از پوست استفاده کرد.
2- سرطان سینه
استفاده از لامپهای کم‌مصرف در اواخر شب می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
نوری که از لامپهای فلورسنت فشرده منتشر میشود، بسیار شبیه به نور خورشید در هنگام روز می باشد و می‌توانند روی تولید هورمون ملاتونین در بدن انسان تاثیر منفی داشته باشد. ملاتونین از بدن انسان در برابر برخی از انواع سرطان‌ها مانند سرطان پروستات و سینه محافظت میکند.
از حدود ده سال پیش دانشمندان به وجود ارتباط بین قرار گرفتن در معرض نورهای مصنوعی در هنگام شب و ابتلا به سرطان سینه پی برده بودند. دقیقا به همین دلیل است که کارمندانی که به طور شیفتی کار می‌کنند و مجبورند در طول شب کار کنند، بیشتر از دیگران به این بیماری‌ها دچار می‌شوند. زنانی که در طول شب در اتاقی با چراغ روشن می‌خوابند، با احتمال 22 درصد بیشتر از زنانی که در اتاق تاریک می‌خوابند ممکن است به سرطان سینه دچار شوند
استفاده از این لامپ‌ها با طول موج‌های آبی، در بین مردم رواج پیدا کرده است. قرار گرفتن در معرض این نورها که طول موج کوتاه‌تر دارند می‌تواند باعث توقف تولید هورمون ملاتونین شود. این در حالی است که اثر لامپهای قدیمی‌تر که نور زرد رنگ داشتند، در بروز این اختلال در بدن کمتر بود.
نور آبی رنگ هم‌چنین میزان هوشیاری مردم را افزایش داده و ضربان قلب و دمای بدن آنها را هم بیشتر میکند.
متاسفانه بسیاری از مردم با تصور این که این لامپ‌ها کم مصرف هستند سعی می‌کنند از تعداد بیش‌تری از آنها در محیط خانه خود بهره بگیرند که این عامل هم می‌تواند به افزایش آلودگی‌های نوری در خانه بیانجامد.
3- آب مروارید
افرادی که در خانه و یا محل کارشان روزانه بیش از 8 ساعت در معرض نور لامپهای فلوروسنت قرار دارند، 5 برابر بیشتر از افرد دیگر دچار بیماری کاتاراکت یا آب مروارید می‌شوند.
4- مواد سمی لامپ شکسته
پس از شکسته شدن این لامپ ها در کمتر از 15 دقیقه اتاق را ترک کنید. این نوع لامپ ها از مواد سمی همچون جیوه تشکیل شده اند که عامل بسیاری از بیماری ها از جمله: میگرن، از دست دادن تعادل، از دست دادن هوشیاری و موارد دیگری می شود. این ماده سمی از طریق نفس کشیدن به بدن شما وارد می شود.
به افرادی که آلرژی دارند نیز توصیه میشود، از دست زدن به این مواد جدا خودداری کنند. تکه های شکسته شده را با جاروبرقی جمع نکنید، زیرا باعث پراکنده شدن این مواد در سراسر خانه شده و بقیه نقاط را نیز آلوده میکند. این مواد باید با جارو دستی و به آرامی جمع آوری شوند و آنها را پس از جمع آوری در کیسه ای محکم قرار دهید.
نکات لازم
- افرادی که روزانه بیش از چهار ساعت در معرض این نورها قرار می‌گیرند، از کرم ضد آفتاب استفاده کنند.
- نور این لامپ‌ها با استفاده از محفظه‌های مشبک محصور شود تا پرتوهای مستقیم نور هنگام تابش در محیط پخش شود.
- نور لامپهای فلوروسنت با نور زرد لامپهای معمولی ترکیب شود تا ضمن ایجاد روشنایی مطلوب، تا حدود زیادی از میزان خطر کاسته شود.
- از این لامپ‌ها برای تامین روشنایی محل‌هایی مانند: راهروها، پارکینگ و سالن‌های بزرگ و محل‌هایی که افراد مدت طولانی در آن قرار نمی‌گیرند، استفاده شود.
- اگر بر روی خاک این لامپ ها، شکسته شود تا چند سال هیچ گیاه و درختی در آن منطقه قادر به رشد نیست.
- نصب این لامپ ها در ارتفاع زیاد باعث می شود که در طول مسیر از اثرات نامطلوب آن کاسته می شود.
- در مکان‌هایی که رطوبت بالایی دارند مانند: گل‌فروشی، گلخانه، حمام و سونا، و در محل‌هایی که دفعات روشن و خاموش شدن زیاد دارند مانند: دست‌شویی و مدارهای چشمک زن نباید از لامپ های کم مصرف استفاده کرد.
