کلیات گیاه شناسی

گزنه گیاهی است که از دوران ماقبل تاریخ نیز وجود داشته و مردم آن زمان از آن برای تغذیه استفاده می‌کردند و از خواص درمانی آن اطلاع داشته‌اند. جالینوس حکیم که در قرن دوم میلادی زندگی می‌کرده آنرا برای رفع سرماخوردگی و بیماریهای دستگاه تنفسی بکار می‌برده است. گزنه گیاهی است علفی و چند ساله که ساقه آن چهار گوش بوده و بطور قائم تا ارتفاع یک متر بالا می‌رود.

این گیاه در خرابه‌ها ، ‌باغها و نقاط مرطوب که چهارپایان از آن عبور می‌کنند به حالت خودرو می‌روید ریشه این گیاه خزنده بوده و در ناحیه‌ای که سبز می‌شود کم‌کم تمام منطقه را فرا می‌گیرد. ساقه این گیاه را پرزها و تارهای مخروطی شکل پوشانده که در صورت لمس کردن ساقه بدست می‌چسبد و پوست را می‌گزد که تولید خارش و سوزش می‌کند و شاید به همین دلیل آنرا گزنه نامیده‌اند. تخم آن نرم ، ریز و تیره رنگ و مانند تخم کتان است. قسمت مورد استفاده این گیاه برگهای تازه ، ریشه ، شیره و دانه آن است.

ترکیبات شیمیایی

گزنه دارای تانن ، لسیتین ،‌ اسید فرمیک ، نیترات پتاسیم و کلسیم است، ترکیبات آهن دارد و دارای ویتامین c و نوعی گلوکوزید است که پوست را قرمز می‌کند. از سرشاخه‌های این گیاه ماده قرمز رنگی به نام اورتی‌سین استخراج می‌شود.

خواص داروئی

• گزنه مو را تقویت کرده و از ریزش موی سر جلوگیری می‌کند، حتی در بعضی از موارد موی سر دوباره می‌روید. برای استفاده از این خاصیت 6 گرم سر شاخه‌ها و برگها و ریشه گزنه را بتنهایی و یا با 30 گرم چای کوهی در یک لیتر آبجوش ریخته و آنقدر بجوشانید تا حجم مایع به نصف برسد. شبها مقداری از این مایع را به سر بمالید و صبح بشوئید.

 

• برای براق شدن و جلا دادن به موها بعد از شستشوی سر موها را با چای گزنه ماساژ دهید. بدین منظور یک قاشق چایخوری برگ گزنه خشک را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید بماند. ماساژ دادن با این چای ، شوره سر را برطرف می‌کند.
• دستگاه هاضمه را تقویت می‌کند.
• ادرار را زیاد می‌کند.
• برای درمان بیماری قند مفید است بدین منظور یک فنجان چای گزنه را سه بار در روز میل کنید.
• ترشح شیر را در زنان شیرده زیاد می‌کند.
• اخلاط خونی را برطرف می‌کند.
• بیماریهای پوستی را برطرف می‌کند.
• برای باز کردن عادت ماهیانه از دانه گزنه استفاده کنید.
• در درمان کم‌خونی موثر است و تعداد گلبولهای قرمز را زیاد می‌کند.
• اگر در ادرار خون وجود داشته باشد گزنه آنرا برطرف می‌کند.
• گزنه عرق‌آور است.
• پاک کننده اخلاط سینه ، ریه و معده است.

 

• نیروی جنسی را تقویت می‌کند.
• گرفتگیهای کبدی را رفع می‌کند.
• برای از بین بردن زگیل ، ضماد برگهای تازه آنرا روی زگیل بمالید.
• برای پاک کردن مثانه ، رفع عفونت مثانه و دفع سنگ از مثانه ، برگ گزنه را همراه با ریشه شیرین بیان دم کنید و بنوشید.
• برای التیام زخمها و زخمهای سرطانی از ضماد تخم گزنه مخلوط با عسل استفاده کنید.
• برای برطرف کردن کهیر از جوشانده گزنه به مقدار سه فنجان در روز بنوشید.
• درد نقرس را کاهش می‌دهد.
• برای برطرف کردن ناراحتیهای زنانه قبل از عادت ماهیانه از چای گزنه استفاده کنید.
• ناراحتیهای کلیه را برطرف می‌کند.
• ضماد آن درد عضلانی را برطرف می‌کند.
• کرم معده و روده را می‌کشد.
• درمان کننده بواسیر است.
• برای برطرف کردن درد رماتیسم ، برگهای تازه آنرا روی پوست بمالید.

 

طرز استفاده

• دم کرده گزنه: مقدار 40 گرم برگ گزنه را در یک لیتر آبجوش ریخته و به مدت 10 دقیقه دم کنید. مقدار مصرف آن سه فنجان در روز بعد از غذاست.
  
  
• جوشانده گزنه: مقدار 30 گرم گزنه را در یک لیتر آب ریخته و به مدت 10 دقیقه آنرا بجوشانید. این جوشانده برای تصفیه خون مفید است. مقدار مصرف آن یک فنجان بین غذاها در روز است.

مضرات

گزنه اگر بیش از حد استفاده شود ممکن است برای روده‌ها و کلیه‌ها مضر باشد بنابراین بهتر است با صمغ عربی و کتیرا خورده شود. مقدار مصرف بیش از 10 گرم در روز ممکن است باعث بند آمدن ادرار شود. زنان باردار و کودکان باید از مصرف آن خورددی کنند.

کلیات گیاه شناسی

• کلیات گیاه شناسی
• ترکیبات شیمیایی
• خواص داروئی

درخت میخک بومی جزائر اندونزی و اقیانوسیه است و بعلت زیبایی خاصی که درد امروز در بیشتر نقاط دینا بعنوان درخت زینتی پرورش داده می شود . البته در مناطق سردسیر این گیاه در گلخانه و گرم خانه نگهدری می شود .در قدیم الایام میخک ادویه ای گران قیمت بوده که تنها پادشاهان و ثروتمندان مکی توانستند از آن استفاده کنند
میخک درختی است کوچک و مخروطی شکل که برگهای آن هیچ وقت زرد نمی شود ودر تمام طول سال سبز است . ارتفاع این درخت تا 10 متر می رسد . برگهای آن نوک تیز و بیضوی و دم برگهای آن قرمز رنگ است و به درخت زیبایی مخصوصی می دهد
گلهای میخک کوچک و مجتمع بصورت خوشه هایی شامل 10 تا 25 گل می باشد .
وجه تسمیه این درخت بدین دلیل است که غنچه های خشک شده آن که کوچک و بطول یک سانتی متر است بشکل میخ کوچک می باشد .

ترکیبات شیمیایی

غنچه های درخت میخک پس از باز شدن یعنی قبل از اینکه رنگ خاکستری و ارغوانی آن تبدیل به قرمز شود باید چیده و خشک نمود . میخک که بعنوان ادویه و دارو بکار می رود پودر این غنچه ها می باشد .
میخک دارای 16 درصد و ساقه های درخت در حدود 5 درصد و برگهای آن دارای 2 درصد اسانس روغنی می باشد که از تقطیر این قسمت ها بدست می آید .
اسانس میخک دارای بوئی قوی وطعمی سوزاننده می باشد .این اسانس سفید رنگ بوده که اگر در مجاورت هوا قرار گیرد رنگ آن تیره و غلیظ می شود .
اسانس میخک دارای اوژنول ،‌کاربو فیلین ، الکل بنزیلیک ، بنزوات دو متیل ، فورفوول و اتیلن می باشد .
اوژنول که ماده اصلی میخک می باشد آرام کننده و ضد عفونی کننده است و از آن در دندانپزشکی برای آرام کردن درد دندان استفاده می شود .

خواص داروئی

میخک یعنی خشک شده غنچه درخت میخک از دو هزار سال پیش بعوان ادویه بکار می رفته است . میخک از نظر طب قدیم ایران خیلی گرم و خشک است و دارای خواص بسیاری است .

1. برای رفع دندان درد و گوش درد یک قطره از اسانس میخک و یا روغن آنرا روی دندان بمالید و یا در گوش بچکانید .
2. میخک تقویت کننده مغز می باشد و کسانیکه حافظه ضعیف دارند باید از دم کرده میخک استفاده کنند.
3. میخک از سرطان جلوگیری کرده و حتی درمان کننده سرطان می باشد .
4. برای رفع سردرد مفید است.
5. در برطرف کردن فلج و لقوه موثر است .
6. ضعف اعصاب را درمان می کند .
7. برای رفع تنگی نفس مفید است .
8. کسانیکه مبتلا به بیماری سوواس هستند برای درمان آن باید میخک بخورند .
9. مقوی معده و جهاز هاضمه است
10. کبد و کلیه را تقویت می کند .
11. سکسکه را برطرف می کند .
12. برای تقویت نیروی جنسی سرد مزاجان مفید است بدین منظور باید 2 گرم از پودر میخک را با شیر مخلوط کرده و هر روز بمدت یک هفته از آن استفاده کرد .
13. کسانیکه قطره قطره ادرار می کنند برای درمان آن باید چای میخک بنوشند .
14. میخک اشتهاآور است .
15. بدن را تقویت می کند .
16. برای ترمیم قرنیه چشم و برطرف کردن لکه در چشم ، می توان چند قطره از محلول آبی میخک در چشم بچکانید .
17. میخک تب بر است .
18. میخک کرم کش است و داروهای کرم کش دارای میخک می باشند .
19. برای گردش خون و قلب مفید است.
20. اسهال و دل درد را تقویت می کند .
21. برای درمان کمردرد ، چای میخک و یا دو قطره اسانس میخک را با آب گرم و یا چائی مخلوط کرده و بنوشید .
22. نوشیدن یک فنجان چای میخک بعد از غذا گاز و درد معده را از بین می برد
23. استفاده از میخک گرفتگی عضله را از بین می برد.

طرز استفاده :برای تهیه چایی یا دم کرده میخک مقدر 10 گرم میخک را با یک لیتر آب جوش مخلوط کرده و بمدت 5 دققیه دم کنید.

مضرات : همانطور که گفته شد میخک بسیار گرم است و بنابراین برای گرم مزاجان مناسب نیست و ممکن است باعث ناراحتی کلیه و روده ها شوداینگونه افردر باید میخک را با صمغ عربی مخلوط کرده و بخورند .

کلیات گیاه شناسی

شنبلیله سبزی اصلی قورمه سبزی ، غذای مطبوع ایرانی است. این گیاه در نواحی مختلف ایران ، هند ،‌ الجزیره ، ایتالیا و اسپانیا می‌روید. شنبلیله دارای مواد چرب ، مواد نشاسته‌ای ، مواد ازته ، مواد فسفره و ماده‌ای به نام گونل‌لین می‌باشد.

ترکیبات شیمیایی

البته این گیاه دارای طعم و اسانس معطر می‌باشد. تحقیقات جدید نشان داده است که شنبلیله دارای اسید نیکوتینیک یا نیاسین می‌باشد. این ویتامین عامل جلوگیری کننده از بیماری پلاگر می‌باشد و همچنین اثر گشاد کننده عروق را نیز دارا است.

 

خواص داروئی

یکی از دانشمندان با تحقیقات زیادی که روی شنبیلیه انجام داد دریافت که شنبلیله در رفع سل استخوانی اطفال بسیار موثر است. شنبلیله در طی قرون گذشته در ایران برای بسیاری از بیماریها مصرف می‌شده است. برای این منظور حتی از دانه شنبلیله استفاده شده است و بیماریها سریعا بهبود پیدا می‌کند. شنبلیله چون دارای مواد فسفره ،‌ آهن ، ‌ازت می‌باشد تقویت کننده لوزوالمعده نیز می‌باشد.

بنابراین دستگاه هاضمه را بکار انداخته و لاغری‌های مفرط را از بین می‌برد. شنبلیله بطور کلی شفادهنده بیماریهای روحی و جسمی است و حتی اثرات مفیدی در اشخاص مبتلا به مرض قند و سل ریوی و استخوانی دارد. در قدیم شنبلیله برای مداوای بیماری قند بکار می‌رفته است. دانه شنبلیله با این همه خواص مفید دارای بوی ناپسند است بنابراین برای استفاده از آن دانه آنرا با مواد معطر باید مخلوط می‌کنند که بوی بد آن را تا اندازه‌ای برطرف کنند.

طرز استفاده

برای تهیه پماد شنبلیله 3 تا 4 قاشق سوپخوری در دانه شنبلیله را با سرکه مخلوط کرده و برای رفع التهابهای سطحی پوست بدن مصرف کنید. برای تقویت عمومی بدن بهتر است که دانه شنبلیله و گیاه آن را قبل از غذا مصرف کرد.