وبلاگ شیمی - زندگی - سلامت wellcome to my weblog

یک متخصص تغذیه با اشاره به نقش سبزیجات در درمان سنگ‌های کلیوی، گفت: مصرف سبزیجات، کلسیم، نوشیدن آب فراوان، محدود کردن مصرف پروتئین‌های حیوانی و تحرک در دفع طبیعی سنگ‌های کلیوی موثر است. وی بر مصرف جعفری، کرفس و گل گاوزبان برای دفع سنگ‌های کلیه تاکید کرد.

دکتر ضیاءالدین مظهری، نوشیدن آب فراوان را یکی از راهکارهای مهم در دفع سنگ‌های کلیوی به ویژه نوع اگزالاتی دانست و گفت: بیماران مبتلا به سنگ کلیه باید حداقل به میزان 2 لیتر و با افزایش دما در فصل تابستان یا مناطق گرم 3 لیتر همراه با وعده‌های غذایی و در طول روز آب بنوشند.

وی با تاکید بر افزایش مصرف سبزیجات خاطر نشان کرد: در مبتلایان به سنگ‌های کلیوی که سنگ اگزالاتی دارند، ریواس، اسفناج، تره فرنگی و سیب زمینی شیرین که غنی از اگزالات هستند نباید مصرف شود.

مبتلایان به سنگ کلیوی از مصرف ریواس، اسفناج، تره فرنگی و سیب زمینی پرهیز کنند. پروتئین‌های حیوانی، نمک سدیم، تنقلاتی نظیر بادام زمینی باید از برنامه غذایی مبتلایان به سنگ کلیه حذف و مصرف انواع نوشابه‌ها، آب مرکبات و چای نیز باید به حداقل برسد.

دکتر مظهری با بیان این که سنگ‌های اگزالاتی از شایع‌ترین انواع سنگ‌های کلیوی هستند گفت: فیبرهای موجود در سبوس ذرت، برنج و گندم دارای کم‌ترین میزان اگزالات هستند لذا مصرف بیشتر این مواد توصیه می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران یاد آور شد: افزایش میزان تحرک و فعالیت‌های بدنی و دوری از استراحت و سکون به دفع سنگ‌های کلیوی کمک می‌کند.

وی در خصوص نقش کلسیم رژیم غذایی در بروز سنگ‌های کلیوی گفت: افزایش میزان کلسیم از دیگر راه‌های دفع سنگ‌های کلیوی است و حذف مواد غذایی حاوی کلسیم از جمله شیر باعث افزایش دفع اگزالات و تشکیل سنگ کلیه می‌شود.

مصرف خودسرانه دارو عاملی در تشدید بروز سنگ‌های کلیوی

دکتر مظهری با اشاره به این که ایجاد سنگ‌های کلیوی به عوامل متعددی که مهم‌ترین آن‌ها زمینه‌های ارثی و اختلالات سوخت و ساز است بستگی دارد گفت: ابتلا به عفونت و مصرف خود سرانه داروها زمینه ایجاد سنگ را تشدید می‌کنند.

مبتلایان به سنگ کلیه در صورتی که دچار کم کاری تیروئید و کمبود یُد نباشند، استفاده از ترب و تربچه خصوصاً ترب سیاه، به صورت رنده شده و یا آب ترب که ناشتا نوشیده شود، به آن‌ها توصیه می‌شود.

نوشیدن آب فراوان حتی بدون احساس تشنگی و پیاده روی مرتب روزانه به دفع سنگ کمک می‌کند همچنین مصرف گیاهان مُدر مانند دم کرده دُم گیلاس، کاکل ذرت، گل گاوزبان، گزنه، بومادران، نعناع، گل همیشه بهار، جعفری، کرفس، کدو حلوایی، مرزه، مارچوبه و به طور کلی سبزی خوردن در دفع سنگ‌های کلیوی بسیار موثر است.

خاکشیر در دفع سنگ کلیه موثر است

خاکشیر Descurainia Sophia گیاهی است خودرو، علفی و پایا دارای ساقه‌ای با ارتفاع 12 تا یک متر که در کنار جاده‌ها و اماکن غیر زراعی و نسبتاً مرطوب می‌روید.

دکتر نسرین عاقل، فارماکوگنوزیست و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز اظهار داشت: این گیاه در اغلب نقاط ایران می‌روید و دانه‌ها خاکشیر را پس از به میوه نشستن گیاه و عموماً در مرداد و شهریورماه محصول برداری می‌کنند.

وی افزود: گیاه خاکشیر ادرار آور بوده و قادر است التهاب کلیه (پیلونفریت) را برطرف کند.

عاقل با اشاره به این که خاکشیر سنگ کلیه را دفع می‌کند، خاطرنشان کرد: به منظور دفع سنگ کلیه می‌توان خارشتر، خاکشیر و ترنجبین را با هم مخلوط کرده و صبح ناشتا خورد.

مصرف هندوانه و خیار در درمان سنگ کلیه

به گفته‌ی دکتر رضا آمری‌نیا مصرف میوه‌جات تازه، سیب زمینی، تربچه، حبوبات، برنج قهوه‌ای، جو، ذرت، کنجد، زیره، گشنیز، رازیانه، آب هویج، هندوانه، خیار و گیلاس برای پیشگیری و درمان این بیماری نقش موثری دارد.

مشاور تغذیه و رژیم درمانی همچنین با اشاره به عوامل موثر در بروز بیماری سنگ کلیه افزود: عفونت‌ها، داروها و ژنتیک از عواملی است که در بروز بیماری سنگ کلیه در فرد موثر است.

به گفته آمری‌نیا آزمایشات انجام شده بر روی سنگ کلیه مشخص می‌کند سنگ از چه نوعی بوده و چه مواد غذایی در ترکیبات آن وجود دارد و عمده‌ترین سنگ‌های کلیه از جنس کلسیم و اگزالات است و اختلالات غده پاراتیروئید یا مصرف بیش از حد پروتئین سبب افزایش ترشح کلسیم در ادرار شده و احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.

این مشاور تغذیه و رژیم درمانی افزود: بر این اساس توصیه می‌شود که از مصرف بیش از 200 تا 250 گرم پروتئین همچون گوشت قرمز، ماهی و مرغ در روز خودداری شود.

"اگزالات، ماده‌ای است که مقدار آن در پروتئین‌ها و مواد غذایی همچون اسفناج، ریواس، چغندر، شکلات، چای، سبوس، آجیل، بادام و توت فرنگی بیشتر است."

آمری‌نیا گفت: نمک طعام، مواد شور و قهوه سبب ترشح کلسیم در ادرار شده و میزان ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد و به همین دلیل در رژیم‌های غذایی مصرف کلسیم را نباید محدود کرد چرا که باعث افزایش تولید سنگ‌های کلیه می‌شود.

وی همچنین درباره تأثیر کلسیم در شکل‌گیری سنگ کلیه این گونه توضیح داد:

کلسیم در روده با اگزالات ترکیب شده و سبب جلوگیری از جذب اگزالات در خون شده و در نتیجه میزان آن را در ادرار کاهش داده و امکان ابتلا به سنگ کلیه را نیز کاهش می‌دهد.

این کارشناس تغذیه توصیه کرد : مصرف یک لیوان آب جوشیده در هر ساعت سبب رقیق شدن املاح در ادرار و دفع سریع‌تر و راحت‌تر سنگ در مبتلایان به این بیماری می‌شود.

آمری‌نیا اظهار داشت: مصرف منیزیم ویتامین B6، داروهای گیاهی همچون گزنه خاردار، چای جاوا(نوعی نعنا که در کشور هندوستان روییده و به صورت دم کرده مصرف می‌شود) و گیاه خلا (شل کننده مجاری ادراری)در درمان این بیماری موثر است.

دفع سنگ‌های ادراری با روغن بادام

همچنین دکتر سید محمد معصومی، عضو هیأت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه با استناد به کتاب "گیاهان دارویی نوشته دکتر علی زرگر"، اظهار داشت: روغن بادام دفع سنگ‌های ادراری را تسهیل می‌کند برای این کار باید سه قاشق سوپ‌خوری از مخلوط بادام شیرین و روغن گردو را بعد از هر وعده غذایی همراه با جوشانده‌ای که از جوشاندن 20 گرم شیرین بیان و یک مشت کاه جو در یک ظرف آب تهیه شده، مصرف کرد.

وی افزود: با مصرف موارد گفته شده، اگر سنگ کلیه بزرگ نباشد، دفع آن تسهیل می‌شود. انجام چنین عملی در دفع سنگ کلیه مبتلایان به سنگ کلیه گزارش شده است.

این عضو هیأت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه عنوان کرد: روغن بادام شیرین در فرمول تعدادی از فرآورده‌های دارویی و زیبایی وارد می‌شود و هیچ زیانی ندارد.

منابع:

تبیان

فردا نیوز

ایسنا

ایرنا

مطالب مرتبط:

پیشگیری از تشکیل سنگ‌های کلیوی

تشخیص و درمان سنگ‌های کلیوی

سنگ‌های کلیوی؛ علایم، علل و انواع

چرا سنگ کلیه می‌گیریم؟

همه چیز درباره سنگ کلیه

توصیه‌های مهم در سنگ کلیه

رژیم غذایی در افراد مبتلا به سنگ‌های کلیه (1) و (2)

راه حل‌هایی ساده برای جلوگیری از ابتلا به سنگ کلیه

آب پرتقال از تشکیل سنگ کلیه پیشگیری می‌کند

اطلاعاتی درباره‌ی بیماری‌های کلیوی

نکاتی مهم در مورد کلیه‌ها

سلامت کلیه‌ها خیلی مهم است

یکی از اهداف متخصصان قلب از ارجاع بیماران خود به متخصصان تغذیه آن است که HDL خون بیمارانی که به سکته قلبی دچار شده اند و یا تحت عمل جراحی قلب باز(Bypass) قرار گرفته اند، سریع‏ تر افزایش یابد.

همچنین در بیماران مبتلا به چربی خون بالا، افزایش HDL از اهداف رژیم‏ درمانی است.

با توجه به اهمیت HDL در محافظت از قلب همواره متخصصان تغذیه در توصیه‏ های خود، افزایش HDL را مدنظر دارند.

HDL چیست؟

برای انتقال کسترول در خون به ملکول ‏های لیپوپروتئینی نیاز است که به طور معمول 2 نوع از آن ها بیشتر مورد استفاده قرار می‏ گیرد:

* HDL: که به جمع کلسترول و این ملکول HDL-C گفته می ‏شود.

* LDL: که با اتصال به کلسترول LDL-C را ایجاد می ‏کند.

برای اختصار در نوشتارها به این ملکول‏ ها HDL و LDL گفته می ‏شود.

HDL یکی از ملکول‏ های چربی خون از نوع لیپوپروتئین است که قسمت اعظم آن پروتئین (50 درصد) و قسمت کمتر آن را کلسترول و تری ‏گلسیرید تشکیل می ‏دهد و کار عمده آن انتقال کلسترول از بافت ‏ها و هدایت آن به سمت کبد است.

به طور کلی این نوع چربی مفید در خانم‏ ها بیشتر از آقایان و در ورزشکاران بیشتر از افراد غیر ورزشکار است.

به علت آن که وزن مخصوص HDL در حدود 1/1 گرم درصد میلی لیتر بوده و این مقدار بالاتر از وزن مخصوص سایر لیپوپروتئین ‏ها است، بنابراین آن را به نام لیپوپروتئین با وزن مخصوص بالا Lipoprotein  High Density نام گذاری کرده‏اند. HDL در کبد و روده‏ها ساخته می ‏شود.

در بیماران با کاهش HDL، معمولاً افزایش مقاومت به انسولین دیده می ‏شود که ممکن است ناشی از عدم فعالیت فیزیکی و یا چاقی باشد. مطالعات زیادی نشان داده که افزایش HDL باعث کاهش مرگ و میر در مردان و زنان مبتلا به بیماری ‏های قلبی عروقی می ‏شود.

بررسی ارتباط بین سکته مغزی و بیماری ‏های قلبی عروقی با میزان HDL خون نشان داده است که اگر میزان آن بیشتر از 60 میلی ‏گرم در صد میلی ‏لیتر خون باشد، رابطه ‏ای معکوس و اگر کمتر از 40 میلی ‏گرم درصد میلی ‏گرم لیتر خون باشد رابطه‏ مستقیم با سکته مغزی دارد.

در افراد سالم میزان HDL خون در زنان بهتر است بیشتر از 50 میلی ‏گرم در صد میلی ‏لیتر خون و در مردان بیشتر از 45 باشد.

علل کاهش HDL خون

* چاقی، عدم فعالیت فیزیکی، سن، سیگار، التهاب، ژنتیک، مصرف داروهای استروئیدی آنابولیک و رژیم غذایی کم ‏چربی با کربوهیدرات بالا باعث افزایش کاتابولیسم (سوخت) HDL می ‏شود.

* کاهش ماده‏ای پروتئینی به نام آپوپروتئین آ و افزایش میزان تری گلسیرید خون نیز اغلب با کاهش HDL همراه است.

* همچنین، کاهش فعالیت لیپوپروتئین لیپاز(LPL) در بیماران با کاهش HDL همراه می‏ باشد.

* 50 درصد تغییرات مرتبط با HDL به ژنتیک فرد بستگی دارد.

* مصرف قرص‏های ضد بارداری نیز باعث افزایش ‏تری گلسیرید خون و کاهش HDL می ‏شود.

اقدامات لازم برای افزایش HDL خون

* برخی مطالعات نشان داده است که رژیم‏ های غذایی با کربوهیدرات کم باعث افزایش HDL خون تا حدود 10 درصد می ‏شود.

* افزایش مقدار ایزوفلاون خون ناشی از مصرف پروتئین سویا حدود 3 درصد HDL خون را افزایش می ‏دهد.

* نتایج مطالعه ‏ای در آمریکا در سال 2006 نشان داد که تجویز مکمل‏ های مولتی ویتامین باعث افزایش 21 تا 23 درصد میزان HDL می ‏شود.

* از عوامل ژنتیکی موثر در افزایش HDL می ‏توان ApoA-1 را نام برد که وجود آن نقش مهمی در محافظت از قلب دارد.

* در برخی بررسی‏ های اپیدمیولوژیکی نشان داده شده است که رژیم‏ های غذایی کم‏ چرب و پُرکربوهیدرات باعث کاهش HDL می ‏شود. البته این نظر مورد تایید همه محققان قرار نگرفته است. زیرا ممکن است چربی رژیم غذایی حاوی مقادیر مختلفی از نوع PUFA (چند اشباع نشده) و یا MUFA (تک اشباع نشده) باشد.

* از طرفی رژیم های توصیه شده فعلی مبنی بر کاهش مصرف اسیدهای چرب اشباع شده (SFA) باعث کاهش خطر آتروژنیک LDL (مضر) می ‏شود، اما متاسفانه HDL مفید را نیز کاهش می ‏دهد.

یکی از عوارض مصرف رژیم غذایی کم ‏چرب کاهش مقدار پلاسمایی ApoA-1 است که به کاهش HDL نیز منجر می‏ شود. شاید مطالعات آینده در مورد تاثیر مواد مغذی بر روی ژن APOA-1، به طراحی رژیم ‏های غذایی مورد نیاز برای افزایش HDL کمک می‏ کند.

* هر چند که افزایش مصرف نیاسین باعث افزایش HDL خون می ‏شود ولی عوارض جانبی بی ‏شماری چون خشک شدن دهان، برافروختگی چهره و... دارد.

نتیجه‏ گیری

استروژن با منشا خارج از بدن، ورزش مستمر، کاهش چربی‏ های خون (تری گلسیرید، کلسترول و LDL) در افزایش HDL نقش مهمی دارند.

برخی منابع، مصرف غذاهای حاوی مواد پلی فنولیک و فلاونوئیدی مثل انگور قرمز، چای، کرفس و پیاز را در افزایش HDL و کاهش مرگ و میر دخیل می ‏دانند.

در تحقیقات مداخله ‏ای تغذیه‏ ای که نگارندگان این مقاله بر روی بیماران هایپرلیپیدمی انجام داده ‏‏اند، نتایج نشان می ‏دهد که تاثیر منابع غذایی مهمی چون پروتئین سویا و یا روغن زیتون چنان چه همراه رژیم غذایی کم‏ کالری باشند، بیشتر از آن که بر روی افزایش HDL موثر باشند، بر کاهش ‏تری گلسیرید تاثیر می ‏گذارند.

در ضمن طراحی رژیم غذایی حاوی آنتی اکسیدان‏ ها و یا مکمل‏ ها را بایستی به متخصص تغذیه سپرد و از مصرف بدون مشاوره ی آن ها پرهیز نمود.

*مطالب مرتبط:

کلسترول چیست؟ 

کلسترول خوب را افزایش دهید

پنج غذای پایین آورنده کلسترول

مواد غذایی کاهش دهنده کلسترول خون 

رژیم غذایی همانند دارو در کاهش کلسترول خون مؤثر است

توصیه های غذایی برای کاهش کلسترول خون بالا

توصیه هایی برای کاهش کلسترول بالا

سبوس برنج بهترین داروی ضد کلسترول

 کلسترول بالا و رژیم TLC

 آیا کلسترول تخم مرغ مضر است؟

کلسترول بالا و چاقی شکم، بیماری قلبی را در زنان افزایش می‌دهد

گیاه " اسفرزه " کلسترول خون را کاهش می‌دهد

تاثیر مواد حاوی کلسترول بر قلب